به گزارش برترین خبر ، تعلیم و تربیت و پرورش نسلی باسواد، همیشه و در طول تاریخ و قرون مختلف در ذهن بشر به عنوان یک دغدغه مطرح بود. هرچند که این آموزش‌ها و تعالیم در طول سالیان مختلف و با گسترش ادیان و اعطای علم الهی به انبیاء توسط خداوند، در اختیار عالمان دینی بود، اما کم کم مدارس و نظامهای علمی و آموزشی نیز در جوامع بشری شکل گرفتند. در این نظامهای تعلیماتی که شامل مدرسه، دانشگاه و حوزه هستند، بخش معاونت آموزش و زیرمجموعههای آن که با امر آموزش ارتباط دارند، همواره بیشترین نقش و تأثیر را داشته و از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار بودند.
برای حقیر، سالهای متمادی تحصیل در حوزه علمیه نشان داد که ضعف شدیدی در ساختار آموزش حوزه وجود دارد که بزرگترین ضعف آن، عدم اطلاعرسانی صحیح بخشنامه‌ها و آییننامههای آموزشی به طلاب در سطح مدارس است. هرچند که تعامل مرکز مدیریت حوزه با مراکز استانی و طلاب خوب و مناسب بوده، اما نقد و ضعف، بیشتر متوجّه مدارس است. برخی از این مدارس زیرمجموعه مرکز مدیریت نیستند و برخی نیز تولیت و مسئولانی غیر از حوزه دارند، اما در مدارس وابسته به مرکز مدیریت نیز رویه واحدی وجود نداشته و هر مجموعه قوانین نانوشته خود را دارد. بطور مثال مرکز مدیریت، بستههای تشویقی چون مازاد سقف انتخابی، ارتقایی، جبرانی و… را برای طلاب مستعد در نظر گرفته، اما در برخی مدارس، معاونین آموزشی به میل خود برخورد میکنند. همچنین این معاونین در حضور غیاب طلاب بسیار سختگیر بوده و دروس افراد غایب را در انتهای ترم حذف میکنند، چراکه به هیچ وجه قبول ندارند طلبه بدون حضور در کلاس، درس را بخواند و امتحان دهد. در نتیجه امروز و در شرایط کرونایی مستأصل شده و نمیدانند که چه کاری باید انجام دهند. شرایطی که به خوبی نشان داده درس خواندن طلاب مهم است و نه حضور غیاب بیمورد که البته با توجه به وضعیت اقتصادی غالب طلاب، توجیه عقلانی نیز ندارد.
از سوی دیگر، این غیبتها تأثیر دیگری نیز دارد و آن، قطع شهریه طلبۀ متأهل و بیمه وی است. سوال این است که در شرایط حساس کنونی، چه کسی خرج درمان این طلبه را تأمین خواهد کرد؟ متأسفانه چنین برخوردهای ایذایی و ناصحیح از سوی برخی معاونین آموزشی سبب دلزدگی و انحراف طلاب شده و ناهماهنگی را در سطح مدارس پدید آورده است. کاش این معاونین که در جلسات خود با طلاب، دَم از امام زمان(عج) میزنند، به حساب کار خویش نیز بیاندیشند. آیا بهتر نیست با توجه به جذب طلاب در سال های اخیر، نحوه برخوردها در این حوزه را تصحیح کنیم؟
به نظر می‌رسد مشکل اساسی در این بخش، شامل سه ایراد عمده در قسمت آموزش مدارس باشد که اولین و شاید مهمترین آن، دخالتهای مسئولان و مدیران برخی مدارس در بحث آموزش است که کار را بر معاونین آموزشی سخت میکند. مشکل دوم، عدم اطلاع کامل معاونان آموزش برخی مدارس از آییننامههای آموزشی و اعمال سلیقه شخصی در روند آموزشی مدارس و طلاب است. چنانچه بطور مثال، حتی در یک شهر نیز روند تحصیلی در مدارس مختلف، متفاوت و غیرهمسان است. اما سومین مشکل که یک بحران مدیریتی است، عدم هماهنگی آموزشی بین معاونان آموزش مدارس با استان و با مراکز مدیریتی است. لذا پیشنهاد میگردد، برگزاری جلسات ماهانه بین معاونان آموزش مدارس جهت مباحثه آییننامههای آموزشی و رسیدن به توافق در عملکرد یکسان در مدیریت استان در دستور کار قرار گیرد که البته شاید در عمل، به دلیل اعمال سلیقه مسولان، این هماهنگی بسیار سخت باشد، اما بی‌شک گرههای زیادی را خواهد گشود. همچنین نصب اطلاعیه و بخشنامه‌های آموزشی در تابلوهای اعلانات مدارس یا بارگذاری بخشنامه‌ها در سایت نجاح طلبگی جهت رؤیت طلاب، میتواند بسیاری از ابهامات را رفع کند.
حقیر در سه ماه آخر سال گذشته سفرهای متعددی به مدارس حوزوی داشتم. در یکی از مدارس، طلاب عصرها مجبور به ماندن در مدرسه بودند که میبایست مطالعه و مباحثه اجباری نیز با انجام حضور غیاب نیز داشته باشند و اگر در این برنامهها شرکت نمیکردند، نمیتوانستند شهریه بگیرند. در جایی دیگر، طلاب متأهل تا اتمام پایه ۶ باید شبها در مدرسه میماندند. همچنین در شمال کشور حوزهای بود که حجرات طلاب، تخت و پنکه داشتند و طلاب در آوردن گوشی تلفن و سایر امکانات آزاد بودند، اما در شهر مجاور آن، مدیر مدرسه آوردن گوشی تلفن و لپ‌تاپ را قدغن کرده بود. در یکی از سفرها نیز چند طلبه با گریه از من میخواستند که جان‌شان را از دست معاون آموزش نجات دهم و این تصور برایم ایجاد شد که نکند این معاون با طلاب خصومت شخصی دارد. نمره قبولی هم در یکی از حوزههای علمیه نزدیک به قم ۱۵ بود، در صورتی که مرکز مدیریت نمره ۱۲ را ملاک دانسته و این معاون آموزش قصد دارد اثبات کند که روش آموزشی که بنا گذاشته باعث بالارفتن سطح علمی طلاب شده است. مخالفت از بیرون رفتن طلاب و عدم شرکت در کلاسهای زبان خارجه و… در زمان غیردرسی هم که در تمام مدارس گویا به قانونی محکم تبدیل شده است.
بنده معتقدم کرونا نشان داد که مدارس را میتوان بدون قوانین معاونت آموزشی نیز اداره کرد، لذا انتظار میرود توسط مرکز مدیریت نظارت خاصی بر معاونین مدارس اعمال کند؛ چراکه روش نظارتی فعلی کارآمد نیست. پیشنهاد دیگر این است که در سامانه حوزه علمیه، بخشی به عنوان نظرسنجی از معاون آموزش مدرسه ایجاد گردد تا کلیه کادر مدارس توسط طلاب، مورد نظرسنجی و ارزیابی قرار گیرند و این سبب برگشت به مدار قانون گردد. همچنین امور صیانتی حوزه بطور تصادفی با تعدادی از طلاب مدارس در طول سال تماس گرفته و در خصوص کادر مدارس سوال نماید و نتایج را به معاونت آموزش مدیریت اطلاع دهد.
متأسفانه آزادی عمل بیش از حد برخی معاونین آموزشی در مدارس که نظارت مستمر و دقیقی بر آنها نبوده، تحصیل را برای طلاب سخت و دشوار کرده است. گرچه احساس تکلیف نسبت به طلاب خوب و شایسته است، اما نباید فشارهای غیرمنطقی به گونهای باشد که توجیه عقلانی نداشته باشد. وقتی در شهرستانی یک طلبه به دلیل رعایت عدالت معاون آموزشی تعداد درسش از همپایه خود در یک مدرسه دیگر در همان شهر کمتر است، این عدالت نیست، چراکه وقتی مدرسهای توانسته به آن طلبه بیشتر درس بدهد و ممانعت شده، یعنی تضییع حقوق طلبه رخ داده است. در این بین، تحصیل غیرحضوری طلاب یکی از طرحهای مفید بوده، اما کاش مرکز مدیریت دست مدارس را برای ارفاق به تعدادی از طلاب حضوری در شهرستانها باز میگذاشت تا با وجود شرایط اقتصادی پیش رو و مشکلات معیشتی خانوادههای طلاب، حوزه نیز در این زمینه کمکرسان باشد.
نکتۀ مهم دیگر اینکه برخی طلاب به دلیل انجام کارهای تبلیغی و فرهنگی نمیتوانند صبحها در کلاس درس حاضر شوند و چارهای جز خواندن غیرحضوری دروس و انتخاب واحد کمتر از معمول ندارند، اما برخی معاونین آموزش مدارس تأکید دارند که اگر در کلاس حاضر نباشند، درسها حذف و شهریه نیز قطع خواهد شد؛ در حالی که رسالت اصلی یک طلبه کار فرهنگی است. سؤال من این است که حضور طلبهای که میتواند تبلیغ معارف ناب اهل البیت را انجام دهد، در مدرسه و کلاس چه ضرورتی دارد؟ اعتقاد من این است که این تفکر در راستای جهالت خوارج است، چراکه سَم مهلک تفکر خوارج نیز همین ظاهربینی و عدم توجه به عمق و آینده کار بود.
در پایان بر خود واجب میدانم از زحمات تمامی اساتیدی که در ایام سخت بیماری کرونا در منزل، کتابهای درسی را تدریس و صوتشان را در فضای مجازی به دست طلاب رساندند، تشکر کنم. همچنین از آن دسته مدارس که در شیوع بیماری با در نظر گرفتن سلامت طلاب اقدام به تعطیلی اختیاری کرده و جان طلاب را به حضور غیاب بیمورد ترجیح دادند، سپاسگزار باشم. از درگاه خداوند سبحان، عزت جهان تشیع و تقویت حوزههای علمیه را خواستارم.
