به گزارش برترین خبر ، عضو هیات علمی دانشگاه مازندران اظهار کرد: سال گذشته که برای نخستین بار با مرگ پرندگان مهاجر در تالاب میانکاله مواجه شدیم؛ ابتدا برخی از کارشناسان دام‌پزشکی و زیست محیطی این احتمال را مطرح کردند که ممکن است این پرندگان به بیماری‌هایی مانند آنفولانزای مرغی یا نیوکاسل مبتلا شده باشند اما سپس با توجه به آزمایشاتی که روی اجساد پرندگان انجام دادند؛ این احتمال را رد کردند؛ در نتیجه سمومی در پیکر پرندگان مشاهده شد که این سم برگرفته از خود تالاب است.
عضو هیات علمی گروه علوم گیاهی دانشگاه مازندران خاطرنشان کرد: سال جاری پاییز و زمستان نسبتا گرم و کم بارشی در مازندران داشتیم و این مهم موجب گردید تا سطح آب تالاب میانکاله و هم‌چنین رودخانه‌ها و تالاب‌های سطح کشور؛ کاهش پیدا کنند، هر چند در مناطق کوهستانی بارندگی نسبتا خوبی داشتیم اما به دلیل ایجاد سد در بالادست رودخانه‌هایی که به تالاب میانکاله منتهی می‌شوند عملا آب چندانی از سدها سرریز نکرد و وارد رودخانه‌ها نشد و در نهایت به این تالاب نرسید.
دکتر جعفری با اشاره به اینکه ادارات کل دام‌پزشکی و محیط زیست مازندران علت مرگ پرندگان در تالاب میانکاله را سم بوتولیسم اعلام کردند، خاطرنشان کرد: گرمای هوا و کاهش سطح آب در تالاب میانکاله منجر به پدیده یوتروفیکاسیون یعنی اختناق دریاچه‌ای و تهی شدن اکوسیستم از اکسیژن محلول در آب شده است.
این کارشناس محیط زیست اضافه کرد: در چنین حالتی که پدیده خفگی در تالاب میانکاله رخ داده است اکوسیستم عاری از اکسیژن می‌شود؛ عامل اصلی این اتفاق کاهش میزان، جریانات و تلاطم آب است که این امر گام اول در جهت کاهش اکسیژن در تالاب است، از طرف دیگر فاضلاب‌ها و مواد آلاینده‌ی زیادی وارد تالاب میانکاله می‌شوند که جلبک‌ها و آبزیان از این مواد آلاینده تغذیه می‌کنند.
وی افزود: هر چند در این مواد آلاینده عناصری مانند ازت، فسفر و آهن وجود دارد که همه این عناصر مورد نیاز برای آبزیان، جلبک‌ها، فیتوپلانکتون‌ها و ماهی‌ها است اما باید در یک غلظت استاندارد قرار داشته باشد و زمانی که غلظت آنها از یک حدی بالاتر می‌رود به عنوان مواد آلوده محسوب می‌شوند.
دکتر جعفری خاطرنشان کرد: در این شرایط فیتوپلانکتون‌ها یا ریزجلبک‌ها به سرعت رشد می‌کنند و اکسیژن محیط را مصرف می‌کنند و از طرف دیگر فیتوپلانکتون‌ها، جلبک‌ها و گیاهان یک فرآیندی به نام جذب زیستی دارند که مواد مغذی، عناصر و فلزات موجود در آب را برای رشد خود نیاز دارند اما زمانی که غلظت فلزات و عناصر در آب بالا رفت به دلیل فراهم بودن غذای زیاد؛ آنها نیز سریع رشد می‌کنند و تمامی آب تالاب را فرا می‌گیرند.
عضو هیات علمی دانشگاه مازندران خاطرنشان کرد: در این هنگام برخی از فیتوپلانکتون‌ها سمی می‌شوند یعنی غلظت و تراکم آنها از یک حدی بالاتر می‌رود و باعث ایجاد سم‌هایی مانند توکسین‌ها، هیپوتوکسین‌ها و نوروتوکسین‌ها در موجودات آبزی به ویژه فیتوپلانکتون‌ها می‌شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به فرآیند تولید سم بوتولیسم در تالاب میانکاله عنوان کرد: کاهش بارندگی، گرمای هوا، کاهش سطح آب تالاب میانکاله، کاهش اکسیژن محلول در آب، به وجود آمدن پدیده اختناق دریاچه‌ای و بالا رفتن غلظت مواد آلاینده از جمله فلزات سنگین مانند جیوه، سرب و کادمیوم در آب موجب شده است که پیکر جلبک‌ها و گیاهان سرشار از این عناصر شود و از آن‌جایی که بسیاری از پرندگان مهاجر در تالاب میانکاله؛ گیاه خوار هستند و از فیتوپلانکتون‌ها، جلبک‌ها و گیاهان تغذیه می‌کنند این فلزات سنگین به مرور در بدن پرندگان ذخیره می‌شود و تولید سم بوتولیسم می‌کندکه منجر به مرگ آنها شده است.
وی افزود: فیتوپلانکتون‌ها برای رشد به نور، حرارت، مواد عالی و معدنی و فلزات سنگین نیاز دارند و زمانی که این عوامل فراهم باشد به شدت رشد و سمومی از خود ترشح می‌کنند که موجب سمی شدن محیط آب تالاب می‌شود و در نتیجه پرندگان مهاجر و بومی که در تالاب میانکاله وجود دارند از فیتوپلانکتون‌های سمی تغذیه می‌کنند.
این کارشناس محیط زیست اظهارکرد: در فرآیند انباشتگی زیستی؛ غلظت عناصر در چرخه زنجیره‌های غذایی افزایش می‌یابد؛ بدن انسان، حیوان و گیاهان برخی از عناصر را جذب می‌کند اما برخی از عناصر جذب بدن نمی‌شوند بلکه فقط در بافت‌های بدن زخیره و انباشته می‌شوند. این زخیره شدن عناصر فلزات سنگین موجب تولید سم در بدن می‌شود.
جعفری یادآور شد: در سال گذشته بیش از۴۰ هزار قطعه پرنده مهاجر در اثر سم بوتولیسم که برگرفته از اکوسیستم تالاب میانکاله است به کام مرگ رفتند اما بسیاری از پرندگان سال گذشته زنده ماندند که با مشاهده مرگ پرندگان دیگر شبه جزیره و تالاب میانکاله را برای زمستان گذرانی خود محیط امنی ندیدند؛ به همین دلیل در سال جاری آشیانه اکولوژیکی یا محل زندگی خود را تغییر دادند و دیگر به میانکاله مهاجرت نکردند.
وی تصریح کرد: با وجود این شرایط قطعا در سال جاری علاوه بر مرگ پرندگان با کاهش مهاجرت پرندگان نیز مواجه بودیم.
این کارشناس خاطرنشان کرد: راهکار اصلی برای حل این مساله این است که باید از هر اقدامی که میزان ورودی آب به تالاب میانکاله را کاهش می‌دهد جلوگیری شود و از سدهای بالادست این تالاب؛ حق‌آبه آن را بدهند، با استفاده از شیوه‌های مختلف میزان اکسیژن محلول در آب را در تالاب میانکاله بالا ببرند تا بستر برای رشد فیتوپلانکتون‌ها و جلبک‌های سمی و مضر فراهم نشود بلکه فقط جلبک‌های سالم و مغذی رشد پیدا کنند.
عضو هیات علمی گروه علوم گیاهی دانشگاه مازندران گفت: برخی از گیاهانی که در سطح آب می‌رویند باعث ایجاد سایه و مانع از نفوذ نور به اعماق تالاب می‌شوند باید این گیاهان را با دستگاه‌های مکانیکی جمع آوری کنند تا از پوشیده شدن سطح آب به وسیله گیاهان و جلبک‌ها جلوگیری شود.
