به گزارش برترین خبر ، دکتر میمنت عابدینی بلترک عضو هیات علمی دانشگاه مازندران به خبرنگار ایرنا گفت: به واسطه نبود زیرساخت‌‌های آموزش مجازی در دوران کرونا، عدم همکاری خانواده و نبود تعریف صحیح از دانش و یادگیری، در آینده با چالش‌‌های بسیاری نه تنها در محیط آموزشی بلکه در سطح جامعه روبه‌رو خواهیم شد.

با شیوع ویروس کرونا در دنیا، جوامع با محدودیت‌های فراوانی مواجه شد که یکی از آن‌ها، محدودیت در برگزاری اجتماعات به ویژه اجتماعات مربوط به امور آموزشی هم‌چون کلاس درس بود. بعد از گذشت حدود ۲ سال از آمدن کرونا به کشورمان، شاهد آن هستیم که حوزه‌های مختلف، دست‌خوش آسیب‌‌ها و تغییرات بعضا جبران‌ناپذیری شده‌اند که یکی از مهم‌ترین آن‌‌ها حوزه آموزش است؛ چرا که در نخستین گام، آموزش حضوری که سالیان سال شکل غالب و محبوب آموزش بود، متوقف و به‌جای آن، آموزش مجازی متداول شد. آموزشی که به‌دلیل نداشتن شرایط آموزش حضوری و زیرساخت‌های لازم نتوانست بحث عدالت آموزشی را در معنای واقعی برای همه رقم بزند و این موضوع در آینده یعنی در دوران پساکرونا اثرات و تبعات خود را بیشتر نمایان خواهد ساخت. نظر به اهمیت این بحث، پژوهشگر ایرنا با میمنت عابدینی بلترک، عضو هیات علمی دانشگاه مازندران به گفت‌وگو نشسته است که مشروح آن را در ذیل می‌خوانید:

اهمیت و مزایای آموزش حضوری

دکتر عابدینی پیرامون اهمیت و مزایای آموزش حضوری اظهار داشت: آموزش حضوری به واسطه حضور معلم و یادگیرنده در یک فضای آموزشی و در زمانی مشخص حایز اهمیت است؛ زیرا امکان تعامل و ارتباط چهره به چهره از این طریق فراهم می‌شود. هم‌چنین آموزش حضوری این امکان را به معلم می‌دهد تا از طریق بازخورد چهره متوجه شود که دانش‌آموز، درس را فرا گرفته است یا خیر. علاوه بر این، آموزش حضوری این امکان را فراهم می‌کند که معلم بفهمد آیا دانش‌آموز بر درس تمرکز دارد یا خیر. در صورتی‌که در آموزش مجازی چنین شرایطی فراهم نیست. زیرا چهره دیده نمی‌شود و تنها صدا شنیده می‌شود.

وی گفت: از طرفی آموزش حضوری برای دانش‌آموز هم مزایایی دارد. برای مثال وقتی درسی را متوجه نشود، از معلم سوال می‌پرسد و به این شکل سایر دانش‌آموزان هم حتی آن‌هایی که حواس‌شان به درس نبوده، به درس و مطلب ارایه‌شده توجه می‌کنند. روی هم رفته مزایای آموزش حضوری را می‌توان در این نکته دانست که آموزش بسیاری از مفاهیم به‌واسطه حضور دانش‌آموز در محیط آموزشی شکل می‌گیرد.

آموزش مجازی و معایب آن

این عضو هیات علمی دانشگاه در خصوص آموزش مجازی و معایب آن بیان کرد: دانش‌آموزان به‌دلیل عدم حضور در محیط آموزشی از برخی آموزش‌‌ها باز می‌مانند. زیرا سابق بر این، یک‌سری آموزش‌‌ها از طریق حضور در مدرسه، ارتباط با معلم یا اولیای مدرسه و یا دوستان شکل می‌گرفت. برای مثال دانش‌آموزی ممکن است به هم‌کلاسی خود کمک کند و مدادی بدهد و این کنش، خود بیانگر نوعی هم‌دلی و کمک به هم‌نوع است که با بسته‌شدن مدارس، اصلا چنین کنش‌هایی رخ نمی‌دهد و این مساله در پایه اول ابتدایی خودش را بیشتر نشان می‌دهد. زیرا دانش‌آموز از محیط خانواده جدا و به‌واسطه حضور معلم و هم‌کلاسی‌ها وارد دنیای دیگر می‌شد. از طرفی سنجش یادگیری هم از طرف معلم دشوار است. آن‌چیزی که در قالب آزمون‌های کلاسی در قالب ارزشیابی به صورت مستمر یا تکوینی صورت می‌گیرد، سنجش از مطالب تدریس شده است. در صورتی‌که این نوع یادگیری صرفا یک نوع یادگیری در حوزه دانشی محسوب می‌شود. ما یک‌سری یادگیری‌هایی در سطح مهارت، دانشی و نگرشی دانش‌آموز داریم که مهم تلقی می‌شوند و سنجش‌ آن با آزمون امکان‌پذیر نیست، بلکه با مشاهده امکان‌پذیر است و وقتی مدارس باز نباشند، این امکان فراهم نمی‌شود. هر چند باید این را اشاره کرد که ممکن است یادگیری در طی سال‌های تدریس طولانی صورت بگیرد. یعنی اگرچه ممکن است دانش‌آموزان نمره خوبی در آن درس نگیرند، اما یادگیری حاصل شده است. برای مثال معلم در کتاب مطالعات اجتماعی، مفهومی مثل مفهوم حقوق شهروندی را به دانش‌آموز یاد داده است که چراغ راهنمایی و رانندگی یک نمونه برای رعایت نظم در سطح شهر است. این‌که دانش‌آموز آن را رعایت می‌کند یا نمی‌کند، از طریق آزمون سنجیده نمی‌شود.

متفاوت بودن شرایط دانشگاه‌‌ها و آموزش مجازی

دکتر عابدینی درباره متفاوت بودن شرایط دانشگاه‌‌ها و مدارس از نظر آموزشی گفت: بسته‌بودن دانشگاه‌ها شرایط متفاوتی را به واسطه متفاوت بودن محیط آموزش و پرورش و آموزش عالی ایجاد می‌کند، اما این دو محیط نقاط اشتراکی هم دارد. برای مثال، ما شاهد هستیم دانشجویانی که وارد دانشگاه می‌شوند، هنوز در کانتکست دبیرستان فکر می‌کنند، یاد می‌گیرند و صحبت می‌کنند و تعاملات‌شان هم در همان زمینه قبلی است.

وی گفت: تفاوت مهم دیگر به‌واسطه رده سنی دانش‌آموزان و دانشجویان است. فهم بسیاری از مطالب انتزاعی برای دانشجو آسان‌تر است اما در مدرسه، دانش‌آموزان ابتدایی با مشکلات بیشتری در این مورد مواجه هستند. به‌خصوص این‌که در سیستم آموزشی متمرکز ایران که یک صافی به نام کنکور برای ورود به دانشگاه وجود دارد، بسته‌بودن مدارس معضل مهم و اساسی برای بسیاری از خانواده‌ها محسوب می‌شود. هم‌چنین در آموزش عالی بسته‌شدن دانشگاه، بسیاری از رشته‌ها را بیش از رشته‌های دیگر تحت تاثیر قرار داده و مشکلات بسیاری را به وجود آورده است. برای مثال رشته‌هایی که ماهیت کارگاهی و آزمایشی دارند.

دوران پساکرونا و چالش‌های آموزشی

دکتر عابدینی در خصوص چالش‌های آموزشی در دوران پساکرونا گفت: به واسطه مجازی بودن آموزش‌ها، باید به جرات گفت که سطح سواد دانش‌آموزان بسیار متفاوت از زمانی شده است که آموزش‌‌ها حضوری بودند. زیرا بسیاری از والدین و دوستان به جای یادگیرنده در آزمون و کلاس شرکت می‌کردند و دانش‌آموز در زمان کلاس یا خواب بود و یا در حال استراحت بود. از طرفی پل‌‌های ارتباطی بسیاری توسط دانشجو یا دانش‌آموز برای شرکت در آزمون زده می‌شد که باز این امر امکان سنجش دقیق را از معلم می‌گرفت. بنابراین، بعد از بازشدن مدرسه و دانشگاه، گویی الفبای هر درسی به یادگیرنده باید مجدد آموزش داده شود و این مساله بغرنج در دوره ابتدایی به‌خصوص آن‌ها که پایه اول را مجازی و قاعدتا اکنون به پایه سوم رسیده‌اند، بسیار خودش را نشان می‌دهد. معنا و مفهوم نظم در سیستم آموزشی عملا از بین رفته و رسمیت و اهمیتی که کلاس و درس در آموزش حضوری داشته در آموزش مجازی رعایت نشده است.

این استاد دانشگاه افزود: خانواده‌های بسیار کمی بودند که فرزندان‌شان را مجبور می‌کردند که همانند آموزش حضوری، شرایط را رعایت کنند. از سوی دیگر با وجود معایب بسیار آموزش مجازی، ممکن است پس از بازگشایی مدارس، این شیوه آموزشی به رغم فراهم‌شدن زیرساخت‌‌هایش به فراموشی سپرده شود که باز امر خوبی نیست.

کم‌رنگ شدن عدالت آموزشی در سایه آموزش مجازی

دکتر عابدینی در خصوص آموزش مجازی و چگونگی محقق‌شدن عدالت آموزشی توضیح داد: عدالت آموزشی ابعاد مختلف دارد. برای مثال عدالت جنسیتی و عدالت بهره‌مندی از امکانات آموزشی از ابعاد مهم آن است. پیش از کرونا و بسته‌شدن مدرسه، این امر یک مساله مهم محسوب می‌شد، چرا که به معنای واقعی عدالت آموزشی در سیستم آموزشی ایران کم‌رنگ است و لذا با ورود آموزش مجازی، عدالت آموزشی بیش از پیش از بین رفت. زیرا خانواده‌ها با وضعیت اقتصادی پایین، توانایی تهیه امکانات لازم برای حضور فرزندان‌شان در کلاس را نداشتند، در حالی‌که در آموزش حضوری چندان با این مشکلات مواجه نبودند.

این عضو هیات علمی دانشگاه گفت: در آموزش مجازی هزینه تهیه سیستم و گوشی هوشمند و اینترنت سبب شد بسیاری از خانواده‌‌ها فرزندان‌شان را از مدرسه رفتن و شرکت در کلاس منع کنند. در واقع باید گفت بیشترین تاثیر آموزش مجازی بر عدالت آموزشی در بعد امکانات بود و این فاجعه‌ای است که پس از کرونا در آموزش نشان داده می‌شود. چه بسا در آینده با افراد بی‌شمار بی‌سواد مواجه خواهیم بود.

وی در پایان تاکید کرد: تاثیراتی که آموزش مجازی در سیستم آموزشی به واسطه نبود زیرساخت‌ها و عدم همکاری خانواده و عدم تعریف صحیح از دانش و یادگیری شکل گرفته، در آینده فاجعه‌ای بسیار بزرگ به بار خواهد آورد.