افزایش چهار برابری سرعت پس‌روی آب دریای خزر نسبت به سال‌های گذشته، نیاز به بررسی جدی دارد
رییس مرکز پژوهشی حوضه اقلیمی خزر گفت: افزایش چهار برابری سرعت پس‌روی آب دریای خزر نسبت به سال‌های گذشته، نیاز به بررسی جدی دارد
دکتر مریم آخوندیان عضو هیات علمی گروه زیست‌شناسی دریا دانشگاه مازندران و رییس مرکز پژوهشی حوضه اقلیمی خزر در گفت‌وگو با خبرگزاری علم و فناوری، با اشاره به خودنمایی پدیده سنگ‌نما در منطقه غرب استان مازندران، کاهش چهار برابری پس‌روی آب دریای خزر نسبت به سال‌های گذشته را بسیار مهم و قابل بررسی دانست.
متن کامل این گفت‌وگو را در زیر مشاهده می‌کنید.
افزایش چهار برابری سرعت پس‌روی آب دریای خزر نسبت به سال‌های گذشته/
بخشی از پس‌روی آب دریا در زمستان طبیعی است
رییس مرکز پژوهشی حوضه اقلیمی دریای خزر با اشاره به خودنمایی پدیده سنگ‌نما در منطقه غرب استان مازندران گفت: بخشی از پس‌روی زمستانه دریا طبیعی است اما کاهش چهار برابری سال جاری نیاز به بررسی دارد.
به گزارش خبرگزاری علم و فناوری از استان مازندران، چند روزی است که تصاویری از عقب‌نشینی آب سطح دریا در منطقه غرب استان مازندران در فضای مجازی و رسانه‌ای دست به دست می‌شود. در فضای رسمی و رسانه‌ای به صورت کارشناسی‌شده اظهارنظری در این ارتباط منتشر نشده است.
در همین ارتباط، گفت‌وگویی انجام دادیم با خانم دکتر مریم آخوندیان، عضو هیات علمی گروه زیست‌شناسی دریا دانشگاه مازندران و رییس مرکز پژوهشی حوضه اقلیمی خزر که به صورت فنی در این ارتباط اظهارنظر کرده است.
وی با اعلام این‌که دریای خزر به صورت کلی نوسانات نسبتا منظم سالانه‌ای دارد، افزود: جدای از نوسانات کاهشی و افزایشی 50 ساله گذشته در تراز آب، یک نوسانات سطح آب سالانه‌ای نسبتا منظم و قابل پیش‌بینی در این دریا وجود دارد.
رییس مرکز پژوهشی حوضه اقلیمی خزر، خاطرنشان کرد: بالاترین سطح تراز آب دریا در ابتدای تابستان، بین خرداد و تیرماه مشاهده می‌شود و دلیل آن، افزایش ورودی آب از رودخانه ولگا در شمال دریای خزر بوده، به این دلیل که ولگا اصلی‌ترین تامین‌کننده آب دریای خزر است.
وی ادامه داد: با توجه به روان‌آب‌هایی که در ابتدای تابستان از ولگا وارد دریای خزر می‌شود، به صورت طبیعی شاهد افزایش سطح تراز آب دریای خزر هستیم.
دکتر آخوندیان اضافه کرد: در اوایل زمستان و اواخر آذر، حداقل سطح تراز را در سطح این دریا داریم و این روند کاهش و افزایش به صورت منظم و در طول سال تکرار می‌شود.
وی ادامه داد: همه افراد ساحل‌نشین و صیادان با این بالا و پایین رفتن سالانه سطح آب، کاملا آشنا بوده و یک روند طبیعی دارد، اما در سال جاری به صورت کلی، سطح آب دریای خزر کاهش چشم‌گیری داشته است.
عضو هیات علمی دانشگاه مازندران با اعلام این‌که بر اساس آخرین مطالعات دریافتی از مراکز تحقیقاتی، مشخص شده است که سرعت کاهش تراز آب دریای خزر در سال 1400 نسبت به سال گذشته 4 برابر افزایش پیدا کرده است، گفت: روند کاهش روان‌آب‌ها حجم کاهشی سالانه آب دریای خزر را تحت تاثیر قرار داده است.
دکتر آخوندیان اضافه کرد: بخشی از پس‌روی‌های سنوات گذشته تا حدودی طبیعی بوده ولی چون روند کاهشی در سال گذشته افزایش پیدا کرده است، در برخی از مناطق ساحلی حساس، حجم عقب‌نشینی‌ها نسبت به سال‌های گذشته بیشتر شده است.
وی خاطرنشان کرد: پس‌روی آب، هرساله وجود دارد اما در سال جاری شدت آن بیشتر بوده و زمینه‌ساز ایجاد سنگ‌نما در سطح سواحل غرب استان شده است. صیادان منطقه غرب استان مازندران با پدیده سنگ‌نما آشنایی کافی دارند.
رییس مرکز پژوهشی حوضه اقلیمی خزر با اعلام این‌که رودخانه چالوس بسیار پرآب و با شدت جریان نسبتا بالایی همراه است، افزود: ذرات رسوبی که با این رودخانه حمل می‌شود، بیشتر مواد سنگی دانه درشت است، زیرا بستر منطقه کم‌عمق ساحلی چالوس، کاملا پوشیده شده از قلوه سنگ‌های دانه درشت می‌باشد.
وی دیگر ویژگی‌های این منطقه را وجود شیب بسیار ملایم به سمت دریا عنوان کرد و افزود: وجود قلوه سنگ و شیب ملایم این منطقه باعث شده که کمترین تغییر کاهشی در سطح تراز آب، باعث نمایان‌شدن سنگ‌های کف آب شده و این پدیده سنگ‌نما در این منطقه به وضوح قابل رویت است. البته پس‌روی آب، تنها مختص چالوس نبوده و در سایر مناطق هم این پدیده وجود داشته و به صورت سالیانه شاهد تکرار این روند هستیم.
وی یادآور شد: این پس‌روی در سایر نقاط دریای خزر نیز وجود دارد ولی به دلیل جنس بستر و شیب کمتر، این موضوع در سایر نقاط چندان به چشم نمی‌آید.
رییس مرکز پژوهشی حوضه اقلیمی خزر با اعلام این‌که پدیده سنگ‌نما به خاطر حساسیت ژئومورفولوژی خاص این ساحل است که خودش را بیشتر نشان داده است، گفت: از این ساحل می‌توانیم به عنوان اندیکاتور تایید کاهش سطح تراز آب دریای خزر استفاده کنیم.
دکتر آخوندیان یادآور شد: بر اساس تجربیات سال‌های گذشته انتظار می‌رود که این پدیده، گذار و موقتی بوده، به محض گرم شدن هوا در اوایل تابستان، آب‌شدن یخ‌های بخش شمالی دریای خزر و افزایش سیل‌های ولگا، سطح تراز آب افزایش پیدا کرده و پدیده سنگ‌نما از بین برود.
عضو هیات علمی دانشگاه مازندران ادامه داد: اما باید قبول کنیم که سطح تراز آب دریای خزر کاهش چشم‌گیری را نشان داده که بخشی از کاهش روند طبیعی هیدرومورفولوژیکی آب دریا بوده و بخشی دیگر ناشی از عوامل افزاینده سرعت کاهش تراز آب بوده که می‌تواند ناشی از تغییر اقلیم، فعالیت‌های انسانی و سایر مداخلات باشد.
رییس مرکز پژوهشی حوضه اقلیمی خزر در پایان خاطرنشان کرد: کاهش آب دریای خزر جزو مسایل بسیار مهمی است که باید به صورت مستمر و دوره‌ای توسط ارگان‌های مرتبط پایش شده، داده‌ها به صورت دایم آنالیز شده، عوامل غیرطبیعی تحت کنترل قرار گرفته و به آن توجه شود.